WWW - World Wide Web

İnternet üzerinde yayınlanan birbirleriyle bağlantılı hiper-metin dokümanlarından oluşan bir bilgi sistemidir. Bu dokümanların her birine Web sayfası adı verilir ve Web sayfalarına İnternet kullanıcısının bilgisayarında çalışan Web tarayıcısı adı verilen bilgisayar programları aracılığıyla erişilir. Web sayfalarında metin, imaj, video ve diğer multimedya ögeleri bulunabilir ve diğer bağlantı ya da link adı verilen hiper-bağlantılar ile başka Web sayfalarına geçiş yapılabilir.

İnternet ve Web terimleri aynı olguyu tanımlamaz. Zira Web sadece İnternet üzerinde çalışan bir servistir. Web kavramı,CERN'de bir bilgisayar programcısı olan Tim Berners-Lee'nin HTML adlı metin işaretleme dilini geliştirmesiyle oluşmuştur. Bugün de kendisinin başkanı olduğu W3C (World Wide Web Consortium) tarafından standartları belirlenmektedir.

YAPISI

Web’in temeli İnternet'tir. Web İnternet üzerinde kurulmuştur ve İnternet'in sunduğu mekanizmalardan çoğunun kullanılmasını sağlar. İnternet'in fiziksel görünüşleri –bilgisayarlar, ağlar ve servisler– Dünya üzerindeki diğer binlerce bilgisayara bağlanmamıza izin verir. Web, İnternet'in en tepesindeki soyutlanmış genel servisler kümesidir. World Wide Web (W3), insanların fikir ve projelerinin paylaşılmasını sağlayan bir bilgi ve kültür havuzudur. İstemci-sunucu uygulamaları ile yapılan birçok organizasyon üzerinde Web tarayıcıları istemci olarak çalışabilirler. Web yürütümü standart İstemci-sunucu modelini izler. Aşağıdaki şekilde gösterildiği gibi "Web tarayıcısı" adı verilen programı çalıştıran bir istemci bilgisayar ile Web sunucu yazılımı çalıştıran bir sunucu bilgisayar arasındaki etkileşime "istemci-sunucu" etkileşimi adı verilir. İstemci bilgisayar sunucudan HTTP'yi (Hypertext Transfer Protocol) ve İnternet mesaj standardı TCP/IP'yi kullanarak bir doküman ister ve sunucu istemcinin göstereceği dokümanı geri döndürür.

"World-Wide Web" ibaresi HTTP ile anlaşan sunucuların kolektif ağını ifade etmek için kullanılır. HTTP, var olan bilgilerin kullandıkları protokolün küresel yapısıdır.

Web tarayıcılarının ve sunucularının kendi aralarında iletişim için kullandıkları protokole HTTP (Hypertext Transfer Protocol) adı verilir. Bunun için Web sunuculara genellikle HTTP sunucu veya HTTP Deaemons (HTTPD) denir.

Sunucular ve istemciler arasındaki iş paylaşımı

Tarayıcı, istemcinin isteğini sunucuya iletir. İsim sunucularının, domain isimlerinin, adres isimlerinin ve fiziksel konumların tutulduğu diğer araçlarla iletir. Tarayıcı www.cio.com için istekleri karşılayan makineye doğru iletir.

Bilgiler Web sunucuya gelince sunucu onları başka bir işleme gönderir (arama işlemi veya bir uygulama) ve bir süre bekler. Cevabı alırsa nesneyi hedef tarayıcınıza gönderir. Tarayıcı birçok değişik parçayı birlikte tutar. Bir Web sayfası ağ üzerindeki birçok nesnenin referansını tutabilir. Hepsini birlikte çeker ve son ürünü geri sunar.

NASIL ÇALIŞIR?

1. İnternet üzerinde kendi sitesini barındırmak isteyen abc firması ya da kişisi, kendisine ait bir alan (domain) adı seçer. Örneğimizde bu alan adı abc.com olsun. Daha sonra kişi ya da firma, alan adı kaydı yapabilen bir firmaya giderek (registrar) kendisi için belirlemiş olduğu alan adını, belli bir süre için (bir yıldan az olmamak şartı ile) tescil ettirir. 

2. Nasıl ki bir yere gitmek için gidilecek yerin adresine ihtiyaç varsa sanal dünya olan İnternet’te de bir siteye girmek için o sitenin adresine ihtiyacımız vardır. İnternet üzerindeki sunucuların adresleri IP (Internet Protocol) denilen her biri 0..255 arasında olan dört basamaktan oluşur (Ör: 10.23.12.5; 192.168.5.3 gibi).

İnternet kullanıcılarının girmek istedikleri Web sitelerinin IP adreslerini akıllarında tutmaları çok zor olacağından İnternet üzerinde alan adı – IP adresi eşleştirmesi yapan servisler yer almaktadır. Bu servislere DNS (Domain Name Services – Alan Adı Servisi) adı verilir. DNS’ler kendilerine sorulan alan adlarını IP adreslerini soran kullanıcılara verirler. Çok basit olarak bunu bir telefon rehberine benzetebilirsiniz.

Alan Adı IP Adresi

abc.com 13.56.11.120

vyz.com 168.32.45.11

bcg.net 89.86.10.51

... ...

DNS Tablosu: Mantıksal gösterim

Dolayısıyla alan adını tescil ettirirken hangi DNS sunucusunda alan adına ait IP adresi bulunacak ise kayıt yapan firmaya (egistrar’a) bu bilgi verilir. Böylece alan adına ait IP adresi, tüm Dünya'daki İnternet kullanıcıları tarafından erişilebilir duruma gelir.

 3. Bir İnternet kullanıcısı www.abc.com sayfasına girmek istediği zaman İnternet tarayıcısının (Internet Explorer, Firefox, Opera v.b.) adres çubuğuna www.abc.com yazar. İnternet üzerindeki adresleme yukarıda anlatıldığı gibi IP tabanlı olduğu için tarayıcının bu alan adının IP adresini öğrenmesi gerekmektedir. Öğrenmek için ise kullanıcı bilgisayarında tanımlı olan DNS sunucusuna giderek abc.com’un IP adresini sorar.

 4. DNS sunucusundan cevap olarak abc.com’un IP adresinin bilgisini alır (tıpkı bilinmeyen numaralar için yapılan telefon numarası sorgulama servisi gibi)

 5. Bu işlemin sonunda www.abc.com’un IP adresini öğrenen İnternet kullanıcısının tarayıcı programı (Internet Explorer, Firefox v.b.), İnternet üzerinden abc.com’un Web sunucuna ulaşır ve kendisine üzerinde yüklü bulunan Web sayfasına ilişkin ana sayfa dosyasının gönderilmesini ister.

 6. www.abc.com’un Web sunucusu, İnternet kullanıcısına ana sayfa dosyasını gönderir. Genellikle ana sayfalar default.html, default.php, default.asp, index.html, index.php, index.asp gibi dosyalardan oluşur. Kullanıcı bilgisayarına ana sayfa dosyası yüklendikten sonra tarayıcı program tarafından (Internet Explorer, Firefox v.b), dosya görüntülenir. Kullanıcı, ana sayfa üzerindeki başka bağlantılara tıklayarak www.abc.com Web sunucusunun kendisine başka dosyalar göndermesini de isteyebilir. Sunucudan gelen dosyalar yine tarayıcı altından gösterilecektir.

Statik ve Dinamik Web Siteleri 

İnternet ortamında site tasarımı yaparken karşımıza iki tür çıkar. Bunlar statik ve dinamiktir. İkiside sitedir sonuçta ama aralarında çok büyük bir fark vardır. 
Her ikisindede site hazırlanır ve yayına geçirilir. Buraya kadar her alanda eşittirler. Ancak Statik sitelerde site içerisi değişiklikleri bu işten anlayan biri yaparken Dinamik sitelerin içerisindeki değişiklikleri herhangi biri tarafından yapılabilir .

Bir web sayfaya girdiğimde ben neler yapabiliyorum? Yazı yazabiliyor muyum ya da yorum yapabiliyor muyum? Site bünyesinde benden kaynaklanan herhangi bir değişikliğe yol açacak bir çalışmada bulunuyor muyum? Ya da daha gelişmiş bir siteyse başka kullanıcılar ile etkileşime girebiliyor muyum? Bu sorularınızın cevabı "hayır" ise, statik web sayfasında geziyorsunuz demektir. Bunu bir konferansa benzetebiliriz. Konuşmacı gelir, konu hakkındaki tüm fikirlerini anlatır, sunumları gösterir; bu aşamaya kadar herşey statik olarak ilerler. Konferans sonunda bizden soru istemesi ya da bizim de düşüncelerimizi öğrenme isteğini de dinamik olarak algılayabiliriz. 

• Statik web sitesi nedir?

Statik bir web sitesinde, ya da bir web sitesinin statik bölümlerinde web sayfaları web tasarımcı tarafından hazırlanarak web sunucuya yüklenen, içeriği ve yapısı değişmeyen sayfalardır. Yani statik web sayfaları her çağrıldığında aynı sayfa sunulur. Ancak web güncelleme sırasında tasarımcı tarafında değiştirilebilirler(Yetkili kişi düzenlemeleri yaparak tekrar FTP’ ye atar ).Statik web sayfalarının uzantıları .htm veya .html‘dir

 - Kullanıcı ve kullanıcılar arası etkileşim yoktur.

- Kullanıcı websitesi bünyesine her hangi bir bilgi, yorum yada yazı ekleyemez.

- Ziyaretçiye her hangi bir soru soramaz yada fikir alamaz. 

- Genellikle html ve javascript kodlarıyla şekillendirilmiştir.

- Güncelleme sırasında tüm sayfanın yapısal özellikleri görünür ve tüm sayfa yapısı kodlar ile değiştirilebilir. Bu güncelleme zor ve zaman gerektiren bir yapıdır.

           Neden Statik Web Sitesi / Sayfası?

Özellikle içeriği çok sık değişmeyecek ve sayfa sayısı çok fazla olmayan web sitelerinde statik web sayfalarının kullanılması daha basit bir yapıya gereksinim duyması sebebi ile tercih edilir. 

• Dinamik Web Sitesi Nedir?

Dinamik bir web sitesinde, farklı içerik ile sunulması istenen kısımlar bir veritabanında tutulur ve sayfa çağrıldığında bu bilgiler veritabanından alınarak HTML kodları içinde,DHTML(yani Dynamic HTML) gibi yöntemlerle biçimlendirilerek sunulur. Sonuç olarak  sayfayı çağıran bilgisayara giden bilgi statik bir web sitesindeki ile aynıdır, ama istek anında oluşturulmuştur.

Gösterilecek sayfaların genel bir yapısı olduğunu ve içeriklerinin değişken olduğunu düşünelim. Bu durumda genel tasarım (örneğin başlık kısmı, logo vb.) tek başına veritabanında ya da dinamik içeriği oluşturacak scriptin (örneğin PHP, ASP, JSP kodu) içinde bulunur, ancak içeriğin (örneğin metnin) geleceği yerde scriptte bir değişken vardır. Bu değişken her sayfa için karşılık gelen metin veritabanından okunarak değiştirilmesi için kullanılır. 

- Kullanıcı ve kullanıcı grupları etkileşim içindedir. (Forum ve sohbet odaları gibi.)

- Kullanıcılar konu hakkında fikir belirtmek isterse bunu rahatca formu kullanarak (site   bünyesinde bulunan) düşüncelerini aktarabilir ve diğer kullanıcılar ile paylaşabilir.
- Üyelik gerektiren siteler bunlara birer örnektir. Foruma üyelik sırasında sizden bilgilerinizi isterler.
- Statik web sayfalarının yanı sıra server tabanlı kodlama dilleri kullanılır. Örnek olarak ASP ve PHP ilk sırada gösterilebilir. 
 - Güncelleme sırasında istenilen tek bir bölüm rahatlıkla güncellenebilir. Genellikle panel yapısına sahip sistemlerden oluşur. Kullanıcı panelı yada yönetici paneli mantıgı vardır. Gelişmiş bir yapısı vardır.

       Neden Dinamik Web Sitesi / Sayfası?

Özellikle içeriği sık değişen, ya da geniş bir içeriğe sahip sitelerde bir değişiklik yapılmak istendiğinde sadece veritabanındaki ilgili verinin değiştirilmesi sayfanın değişmesi için yeterlidir. Bu sayede kolay ve hızlı bir şekilde güncellenebilir ve geliştirilebilir. Benzer şekilde, sitenin genel görünümü ile ilgili bir değişiklik yapılacaksa bu sadece sayfa yapısı üzerinde bir kez yapılır. Yani değişikliği bir kere yapmak,sınırsız sayıda sayfanın bu değişiklikten etkilenmesini sağlar.